Lapidarne, humorystyczne wierszyki oraz słodko-gorzki obraz świata i nas samych – oto przesłanie spektaklu „Fioletowej krowy", który w 2018 roku podbił serca publiczności i krytyków.

Janusz Stolarski ze swymi aktorami sięgnął po przezabawne wiersze, wierszyki i rymowanki z kręgu literatury angielskojęzycznej pochodzące z książki „Fioletowa krowa. 333 najsławniejsze okazy angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej. Antologia” – wybrane i mistrzowsko przetłumaczone przez Stanisława Barańczaka.

„Istnieje wiele recept na uzyskanie efektu komicznego. Najprostsza i najstarsza ze znanych to wykorzystanie obsceny – nieprzyzwoite wyrazy, gesty, sceny, motywy przez wieki bawiły publiczność. Do czasu gdy Szekspir odkrył malapropizm – w skrócie: żart oparty na błędnym użyciu słowa i odwołujący się do naszej ukrywanej, a elementarnej potrzeby dominacji nad innymi. Zrozumiał on, że dowcip utwierdzający nas w przekonaniu, że jesteśmy lepsi (mądrzejsi, inteligentniejsi, dowcipniejsi…) nigdy nie zrobi klapy. Kolejny krok w historii komizmu to humor satyryczny, zaprzęgnięty do pracy przy naprawie świata.

I wreszcie to, co interesuje nas, twórców spektaklu „Fioletowa krowa”: HUMOR NONSENSOWNY. Nie jest to humor obsceniczny, nie ma zbyt wiele wspólnego z malapropizmem, nie służy niczemu poza samym śmiechem. Poetów nonsensistów nie obchodzą tak zwane doraźne bolączki: jakiś tyran (można go usunąć), brak koszy na śmieci (można je ustawić). Nonsensista to śmieszniejszy poeta metafizyczny – interesują go te problemy egzystencji, które tak czy siak są nierozwiązalne, a ludzkość jednak od zarania dziejów z uporem maniaka próbuje je rozwiązać. Czyż to nie śmieszne?

Stanisław Barańczak – tłumacz i autor źródła naszego natchnienia, antologii „Fioletowa krowa. 333 najsławniejsze okazy angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej”, napisał we wstępie do niej: „Efekt humorystyczny poezji nonsensu polega na zaspokajaniu naszej jeszcze bardziej elementarnej, jeszcze potężniej odczuwanej i jeszcze wstydliwiej ukrywanej w oficjalnych okolicznościach potrzeby wzięcia odwetu na samym istnieniu”. To nasz spektaklowy cel: WZIĘCIE ODWETU NA SAMYM ISTNIENIU!” – opowiadają twórcy spektaklu „Fioletowa krowa”.
Aktorzy zademonstrowali w „Fioletowej krowie”, że te śmieszne, nierzadko bardzo lapidarne wierszyki można zinterpretować wbrew ich banalnemu humorowi, dociążając je własnymi przeżyciami, które – mimo że niewyrażone wprost – dodają do przedstawienia aurę dokumentalnej opowieści grupy o ich codzienności. Ten element sztuki był dostępny w dużej mierze w kodach pozajęzykowych, a percypowany przede wszystkim za pomocą empatii. W czasie przedstawienia uświadomiłem sobie, że do „Fioletowej krowy” Barańczak wybrał wiele tekstów, które zostały oryginalnie ułożone nie tyle – a może nie przede wszystkim – z myślą o rozbawieniu innych, co próbie poradzenia sobie z rzeczywistością, jakiej czasem nie sposób zaakceptować –
czytamy w recenzji Marka S. Bochniarza.

reżyseria: Janusz Stolarski
muzyka: Krzysztof Wiki Nowikow
scenografia: Tomasz Ryszczyński (projekt), Paweł Kęsy (wykonanie)
konsultacje dramaturgiczne: Renata Stolarska
światła: Arkadiusz Kuczyński, Jacek Raczkowiak
realizacja dźwięku: Piotr Kazimierz Wiśniewski
występują: Mirosław Barnaś, Tymoteusz Ćwierzyk, Łukasz Gnioch, Agnieszka Grabia, Jagoda Gruszczyńska, Krzysztof Kowalczyk, Hanna Kubaszewska, Sylwia Marciniuk, Urszula Matuszewska, Andrzej Nyczke, Paweł Nyga, Marta Pautrzak, Krystyna Pilecka, Justyna Romanowska, Julia Sobczyńska, Urszula Stachowiak, Aldona Wiśniewska, Zbigniew Zbitkowski
muzykanci: Zosia N., Helena N., Tosia S., Felicja S., Zosia K.

produkcja: Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu

http://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/spektakle,c,4/zeby-bylo-smiesznie,124183.html

http://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/relacje-recenzje-opinie,c,9/kierowco-droga-bezpieczna-jedz-ostro,124312.html

Spektakl zrealizowany i prezentowany w ramach Teatru powszechnego – autorskiego projektu performatywnego realizowanego przez Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu od 2016 r., złożonego z przedstawień tworzonych przez środowiska osób zagrożonych wykluczeniem ze względu na stan zdrowia czy status społeczny.