|
Jednym z najwa¿niejszych twórców M³odej Polski by³ Stanis³aw Wyspiañski (1869–1907), artysta totalny – autor witra¿y i polichromii, arcydzie³ sztuki monumentalnej, zespo³u witra¿y i polichromii w bazylice franciszkañskiej w Krakowie, niezrealizowanych do katedry na Wawelu oraz do Domu Towarzystwa Lekarskiego, portretów i krajobrazów, twórca nowej typografii i dramatopisarz, autor Wesela, którego tekst wszed³ do potocznego jêzyka Polaków.
Wyspiañski swobodnie pos³ugiwa³ siê p³ynn¹, pulsuj¹c¹ lini¹, budowa³ asymetryczn¹ kompozycjê, któr¹ tworzy³y diagonalne uk³ady i malownicze sylwety, umiejêtnie operowa³ wielkimi, pustymi powierzchniami. Odpowiada³a mu wyraŸnie japoñska ostroœæ obserwacji oraz – przyjête i rozpropagowane przez impresjonistów – zatrzymanie w kadrze momentalnych ludzkich zachowañ. Linia ta pe³ni te¿ funkcjê podkreœlania, potêgowania, ale i upraszczania, syntezowania, sprowadzania kszta³tów i motywów do niemal abstrakcyjnych wyobra¿eñ. Uzyskiwanie w ten sposób zwiêz³oœæ i finezyjny skrót. Równie wa¿ne by³y stosowane przez niego p³askie plamy, wyraŸnie okonturowane, buduj¹ dekoracyjn¹ ca³oœæ jego kompozycji. By³o to o tyle wa¿ne, ¿e artysta wysoko ceni³ w³aœnie kategoriê dekoracyjnoœci. Mo¿e nawet najwy¿ej. Powtarza³ swoim uczniom: „obraz jest dobry wówczas, je¿eli jest dekoracyjny, tylko dekoracyjny obraz mo¿e byæ dobry”. Nie mniej wa¿nym œrodkiem plastycznej wypowiedzi by³ dla Wyspiañskiego kolor. Barwy zestawia³ podobnie, jak czynili to japoñscy twórcy. Z upodobaniem wprowadza³ ostre, zgrzytliwe kontrasty, czerwieñ z ró¿em, szafirem i cytrynow¹ ¿ó³ci¹.
Ekspozycja WYSPIAÑSKI jest zbudowana wokó³ kilku kluczowych dla artysty w¹tków: Warsztatu (szkice i studia), Cz³owieka (portrety przyjació³ i nieznajomych), Sacrum / Natury (studia i szkice do dekoracji koœcio³a Franciszkanów w Krakowie), japonizmu – Widok z okna pracowni artysty na kopiec Koœciuszki, Antyku (ilustracje do Iliady), nowoczesnej typografii – Typograf, odnowiciel sztuki polskiej ksi¹¿ki.
dr Anna Król
WYSPIAÑSKI
Muzeum Okrêgowe w Toruniu
Otwarcie: 1 czerwca 2018 godz. 17:00
Wystawa czynna: 02.06. – 26.08.2018
Sala Wystaw czasowych, 2 p. Ratusz Staromiejski
Scenariusz i aran¿acja: dr Anna Król
|
